امپراتوری ایران آزاد که توسط کورش بزرگ بنا نهاده شد با پادشاهی داریوش کبیر وسعت چشم گیری گرفت. این امپراتوری بر پایه احترام به اقوام و ملتهای گوناگون پایه گذاری شده بود و ادیان در آن آزادی کامل داشته اند. چنبن محاسنی -این امپراتوری را به بزرگ ترین و باشکوه ترین حکومت مقتدر- متمدن و منظم تاریخ جهان تبدیل کرد. به همین دلیل داریوش بزرگ تصمیم به ساخت کاخهای عظیمی گرفت که در شان و شخصیت این امپراطوری بزرگ منطقه باشد و جاودانه برای آیندگان بماند. پرسپولیس ۵۵ کیلومتر مانده به شیراز واقع شده است. در بدو ورود به کاخهای پرسپولیس شاهد دروازه ملل میشویم. در منطقه نخست این کاخ شاهده سکوهای سنگی می باشیم که برای انتظار پادشاهان کشورهای دیگر منطقه تعبیه شده است. رهبران و پادشاهان کشورهای گوناگون در انتظار می ماندند تا پس از کسب اجازه برای ملاقات با پادشاه ایران وارد کاخ شوند. پس از ورود به مجموعه پرسپولیس وارد یک درگاه بزرگی میشویم که یک راه منشعب به کاخ صد ستون و دیگری به کاخ آپادانا میشود. سقف کاخ به ارتفاع ۱۶.۵ متر بر چهار ستون تنومند استوار بوده است. دو گاو عظیم الجسته به سوی دشت و دو ابوالهول با سر انسان و بال عقاب و بدن گاو در جرزهای درگاه شرقی کاخ قرار گرفته است که به سه زبان عیلامی، فارسی باستان و بابلی در بالی آن به این شرح نوشته شده است: «من هستم خشایارشا، شاه شاهان، یگانه شاه بسیاری، یگانه فرمانروی بسیاری، و هر آنچه کردم به یاری اهورامزا بود. که اهورامزدا هر آنچه کردم در اینجا بپاید. این بارگاه همه ملتها را من به خواست اهورامزا ساختم. ساختمانهای خوبی را در پارسه ساختیم که پدرم بنای آن را گذاشت که همه را به تائید اهورامزا ساختیم.»
